Felix Meritis Amsterdam

Unieke deuren in gerenoveerd cultuurhuis

Het markante gebouw Felix Meritis, aan de Keizersgracht in Amsterdam, heeft misschien wel het meest roemruchte verleden van alle gebouwen die onze hoofdstad rijk is. In de achttiende eeuw werd het gebouwd en in de eeuw die volgde deed het dienst als cultureel centrum voor de gegoede burgerij van Amsterdam. Anno 2020 heeft het gebouw nog altijd een culturele functie. De verscheidenheid aan zalen biedt goede mogelijkheden voor een diverse programmering met exposities, lezingen en voorstellingen. De afgelopen drie jaar was Felix Meritis gesloten om ruimte te bieden aan een grootschalige renovatie. Zo werden de oude houten deuren vervangen door stalen exemplaren van Merford. Wie gesteld is op het authentieke Felix Meritis merkt daar nauwelijks iets van; de deuren zijn afgewerkt met hout waardoor het de klassieke uitstraling behouden heeft.

  • Felix Meritis
  • Bouw

Van cultuurhotspot tot CPN-hoofdkantoor

In de jaren tachtig van de achttiende eeuw werd Felix Meritis gebouwd in de destijds populaire classicistische stijl. Het gelijknamige genootschap was een paar jaar eerder opgericht en dermate succesvol dat besloten werd tot het kopen van enkele percelen aan de Keizersgracht en de bouw van een eigen pand. Het gebouw kreeg vijf zalen die aansloten bij de verschillende disciplines waar het genootschap zich in bekwaamde. Zodoende heeft iedere zaal een unieke, kenmerkende uitstraling. Felix Meritis bleek niet in staat het succes in stand te houden. In 1888 werd het genootschap opgeheven. Kort daarna betrok een drukkerij het pand, gevolgd door het CPN-hoofdkantoor vanaf de jaren 40 van de vorige eeuw. Ook zij zetten het pand in als drukkerij; het communistische dagblad ‘De Waarheid’ rolde hier van de persen.

Shaffyzaal

Vanaf de late jaren zestig keerde de culturele functie terug. Een van de zalen werd ingericht als theater en programmeerde optredens voor de alternatieve jeugd. Ramses Shaffy gaf het eerste optreden in de vernieuwde ruimte. De zaal werd vervolgens Shaffyzaal gedoopt en draagt deze titel nog tot op de dag van vandaag. In 1988 vestigde het Europees Centrum voor Kunst, Cultuur en Wetenschap zich in gebouw, dat plaats bood aan internationale cultuurbevorderende programma’s. Sinds 2014 is Felix Meritis van Amerpodia, dat overging tot de grootschalige verbouwing van het cultuurhuis. In september 2020 opende burgemeester Halsema het gerenoveerde Felix Meritis.

Authentiek en veilig

De verschillende zalen zijn direct boven elkaar en in enkele gevallen naast elkaar gelegen. Van ongewenste geluidoverdracht tussen de zalen is dan al snel sprake. De door Merford geleverde zaaldeuren, vrijwel allemaal dubbelvleugelig uitgevoerd, leveren een aandeel in het voorkomen daarvan. De deuren houden het geluid aan één kant van de deur en beschikken over brandwerende eigenschappen. De deurbladen zijn na de montage vakkundig afgewerkt met houten panelen en sierlijsten, in de geest van het authentieke Felix Meritis. Wanneer een Amsterdamse heer uit de achttiende-eeuwse burgerij het hedendaagse Felix Meritis zou binnenlopen, zou hij zich wat de deuren betreft hoogstwaarschijnlijk enkel over het gewicht verbazen.